Gazneliler Devleti'nin Coğrafi Konumu

Gaznelilerin Coğrafi Konumunun Önemi

Gerek Hindistan’a ulaşan yolları kontrol eden bir mevkide bulunması, gerekse sahip olduğu yeraltı zenginlikleri dolayısıyla ilk çağlardan bu yana önemli bir konuma sahip olup pek çok istilaya maruz kalan bu ülke önceleri ahalinin ırk, soy, din vs. bakımdan farklılığını da ortaya koyacak şekilde muhtelif bölgeler halinde ve çeşitli adlarla anılırdı. XVIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bir bütün halinde Afganistan olarak anılmaya başlanacaktır. Bölgenin en eski ahalisi hakkında her hangi bir bilgi bulunmamaktadır.



 Buna rağmen, özellikle batılı tarihçiler, çoğu zaman yaptıkları gibi bölgenin yerli ahalisi olarak Aryanları gösterir. Ancak Arap kaynaklarının Halaç, Halac, Halci, Hılci, Hılic, Holas, Holac, Huls vb. adlarla zikrettiği Kalaçların, Ceyhun ile Sind arasındaki bölgeye ne zaman gelip yerleştikleri kesin olarak bilinmemekte is de bu Türk grubu Afganistan’ın en eski ahalisi arasında yer almaktadır.

 Gerçekte de Afganistan ahalisini, çevreden gelip bölgeye yerleşen halklar ile bunların zaman içerisinde değişime uğramış kesimleri teşkil etmektedir.  M.Ö. II binli yıllarda gerçekleştiği varsayılan Ari göçü bir tarafa bırakılırsa bölgenin en eski istilâcıları olarak karşımıza İranlılar çıkar. Nitekim Pers hükümdarı Kurus (M.Ö. 558-530) Baktria ve Gandhara’yı zapt ederken halefi Darius (M.Ö. 522-486) Afganistan’a bütünüyle hâkim olarak Hindistan’a yöneldi. İranlıları mü- teakip Makedonyalı İskender (M.Ö. 336-323) Afganistan üzerinden Hindistan’a girdiyse de geniş çaplı bir harekâta girişmeden bu ülkeden çekilmek zorunda kaldı. İskender’in büyük ölçüde Kıbrıs ile Mısır’dan getirtip Pencab ile Hayber geçitlerinden Ceyhun’un membaına kadar uzanan sahaya yerleştirdiği ahali ise, onun ölü münden sonra Unutulmuş İmparatorluk da denilen Baktrian Helenleri (Greko Baktria) devletini kuracaktır. Bu devletin siyasi açıdan bölgede fazla bir etkinlik göstermesi mümkün değildi. Nitekim Sakalardan yediği darbe sonucunda bir daha toparlanamayacak ve Yüeçiler tarafından ortadan kaldırılacaktır.